Ամերիկյան Facebook ընկերությունը փոխել է անունը Meta-ի։ Այս մասին հինգշաբթի օրը առցանց շնորհանդեսի ժամանակ հայտարարել է դրա հիմնադիր Մարկ Ցուկերբերգը։
«Մենք այժմ կոչվում ենք Մետա», - ասել է նա, հավելելով, որ չնայած ռեբրենդինգին, «[ընկերության] առաքելությունը մնում է նույնը՝ համախմբել մարդկանց»։ Նոր ընկերության տարբերանշանը կլինի կապույտ գույնի անսահմանության նշանը։
Ցուկերբերգի խոսքով՝ դեռևս բոլոր հավելվածներն ու ապրանքանիշերը՝ բացի համանուն սոցիալական ցանցից, Instagram ֆոտոծառայությունը և WhatsApp մեսենջերը, կմնան նույնը, բայց «Ժամանակի ընթացքում օգտատերերին Facebook-ը (որպես սոցիալական ցանց՝ ՏԱՍՍ) անհրաժեշտ չի լինի այլ հավելվածներն օգտագործելու համար»։
Facebook-ի հիմնադիրը բացատրել է, որ կորպորացիայի նոր անվանումը ծագել է հունարեն «հետո» բառից և ցույց է տալիս, որ ընկերությունը միշտ աճելու տեղ ունի։ Ավելի վաղ շնորհանդեսի շրջանակներում նա խոսել է, այսպես կոչված, մետատիեզերք կոնցեպցիայի մասին, որը կներառի վիրտուալ և լրացված իրականության տարրեր։ Որպես օրինակ՝ նա ցուցադրել է, թե ինչպես կարող է օգտատերը մասնակցել համերգին, որը հնչում է և՛ կենդանի, և՛ վիրտուալ տարածքում։ Միևնույն ժամանակ, Ցուկերբերգի գրեթե ողջ ելույթն անցել է վիրտուալ ինտերիերի ֆոնի վրա, որը նրա մեկուկես ժամվա ելույթի ընթացքում փոխվել է լեռներին նայող գյուղատնից մինչև անիմացիոն տիեզերակայան:
Ընկերության կայքում արդեն տեղադրվել է հայտարարություն այն մասին, որ ընկերությունն այժմ կոչվում է Meta, իսկ մամուլի հաղորդագրության մեջ բոլոր ծառայությունների պատկերակները փոխակերպվում են նոր տարբերանշանի։ Անվանափոխման ֆոնին Նյու Յորքի էլեկտրոնայինֆոնդային բորսայում Facebook-ի բաժնետոմսերը մի քանի րոպեում աճել են 3,31%-ով՝ բացման մակարդակի համեմատ ($ 10,32)։
«Մետատիեզերք»
Ընկերության մտահզացմամբ՝ նոր անվանումը իրենց ընտրած «մետատիեզերք»- կոնցեպցիայի շարունակությունն է, որը կմիավորի ոչ միայն ծրագրերի, այլև լրացված իրականության սարքերի մի ամբողջ շարք: Այս բոլոր գաղափարների իրականացման համար նոր միավորի աշխատանքը կբաժանվի երկու բլոկի․ առաջինը կզբաղվի արդեն գործող ծառայություններով, իսկ երկրորդը հարթակ կդառնա նոր հենահարթակների և տեխնոլոգիաների զարգացման համար։
Ցուկերբերգը «մետատիեզերքի» ապագա զարգացումը տեսնում է վիրտուալ աշխարհի ստեղծման մեջ, որտեղ օգտատերերը ձեռք կբերեն իրենց անհատական անիմացիոն արտացոլումները՝ ավատարները, որոնց միջոցով նրանք կարող են նավարկել վիրտուալ աշխարհում, լրացված իրականությամբ խաղեր խաղալ և միևնույն ժամանակ շփվել այլ օգտատերերի հետ, ստանալ կամ զանգեր կատարել, գնել կամ գովազդել իրենց ապրանքները, շփվել վիրտուալ զրուցարաններում:
Այս ծրագրի մի մասն են լինելու լրացված իրականության ակնոցները, ձայնային նոր ինտերֆեյսները, ժեստերի կառավարման համակարգերը, օգտատիրոջ տրամադրության տակ եղած գաջեթների խելացի կառավարման տեխնոլոգիաները և այլն: Ընկերությունը նաև մտադիր է մոտ 150 միլիոն դոլար ծախսել բովանդակություն ստեղծողների համար «ընկղմվող վերապատրաստման» վրա, որպեսզի նրանք կարողանան տիրապետել լրացված իրականության պայմաններում բոլոր նոր փոխգործակցության գործիքներին:
Facebook Papers
Վերջին շաբաթների ընթացքում Facebook-ը դժվար ժամանակաշրջան է ապրում. Սեպտեմբերին The Wall Street Journal-ը սկսեց հրապարակել մի շարք հոդվածներ ընկերությունում և նրա ծառայություններում վնասակար գործողությունների մասին: Հոդվածների նյութի աղբյուրը ներքին փաստաթղթերն էին, որոնք թերթի լրագրողին փոխանցել էր Facebook-ի նախկին աշխատակից Ֆրենսիս Հաուգենը։ Դրանցում, մասնավորապես, ասվում էր, որ ընկերության սոցիալական ցանցերը գովազդում են օգտատերերի առողջության համար պոտենցիալ վտանգավոր, բայց նրանց հետաքրքրությունն առաջացնող բովանդակություն (օրինակ՝ անորեքսիայով արդեն իսկ տառապող աղջիկներին առաջարկվում էր բաժանորդագրվել խմբերի, որտեղ քննարկվում էր քաշի կորուստը)։ Ուշադրություն գրավելու համար առաջ էր մղվում կամ չէր ֆիլտրվում արմատական և անգամ ծայրահեղական բովանդակությունը:
Հոկտեմբերի 25-ին մերկացնող նյութերով հանդես եկավ ամերիկյան հրատարակությունների մի ամբողջ կոնսորցիում։ տեղեկատվության աղբյուրը կրկին լրագրողներին փոխանցած ներքին փաստաթղթերն էին։ Ինչպես պարզվեց, ընկերությունը գործմնականում ոչ մի կերպ չէր ֆիլտրում բովանդակությունը Միացյալ Նահանգներից դուրս, ինչը հանգեցնում էր սոցիալական մեդիայի օգտագործմանը՝ ատելություն և այլատյացություն հրահրելու համար, օրինակ՝ Եթովպիայում և Հնդկաստանում: Միացյալ Նահանգների ներսում մոնիթորինգը նույնպես զգալիորեն թուլացել է 2020 թվականի նախագահական ընտրություններից հետո։ Ֆեյսբուքը նաև, իբր, բավականաչափ ակտիվ չէր հեռացնում կեղծ տեղեկությունները կորոնավիրուսի և դրա դեմ պատվաստումների մասին։ Հիմնական մեղադրանքը հանգում էր նրան, որ ընկերությունը օգտատերերի առողջության համար մտահոգությունից վեր է դասում շահույթից, որը մրցակիցներն, ինչպես օրինակ՝ TikTok-ը, սկսել էին խլել նրանից:
Facebook-ի ներքին փաստաթղթերով հետաքրքրվեց ԱՄՆ Առևտրի դաշնային հանձնաժողովը, որը ստուգում է, արդյոք ընկերությունն օգտատերերի անձնական տվյալների գաղտնիության հետ կապված խնդիրներին վերաբերող տեղեկատվություն է թաքցրել իրենից 2019 թվականի հետաքննության ընթացքում։
Ցուկերբերգը վերջին շաբաթների իրադարձություններն անվանել է համակարգված հարձակում, սակայն չի հստակեցրել, թե ով է դրա նախաձեռնողը։ Դիմակազերծող Հաուգենը պնդում է, որ գործել է բացառապես Facebook-ի չարամիտ գործելաոճին վերջ տալու ցանկությամբ և այդպիսով նույնիսկ բարելավել ընկերության գործունեությունը: Նյութերը The Wall Street Journal-ին փոխանցելուց հետո Հաուգենը մեկնել է Նիկարագուա, որտեղ, ըստ նրա, ապրում է կրիպտոարժույթում հաջող ներդրումներից ստացված գումարներով։
Կորպորացիայի հիմնադիրը պնդում է, որ Facebook-ի դեմ ուղղված բոլոր մեղադրանքները զրպարտություն են։ Ընկերությունը երբեմն ստիպված է եղել կոշտ որոշումներ կայացնել բովանդակության վերաբերյալ, խոստովանել է Ցուկերբերգը, բայց երբեք շահը օգտատերերի առողջությունից վեր չի դասել։
Բացահայտումները քիչ ազդեցություն ունեցան Facebook-ի ֆինանսական վիճակի վրա. երկուշաբթի՝ հետաքննությունների նոր շարքի հրապարակման օրը ընկերության բաժնետոմսերի գինը Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայում անգամ մի փոքր բարձրացավ:
Խնդիրները
Facebook-ի խնդիրները, սակայն, չեն սահմանափակվում ոչ էթիկական գործարար պրակտիկայի մեղադրանքներով: Նման գործելաոճի ի հայտ գալու պատճառը ընկերության ցանկությունն էր հետ չմնալ մրցակիցներից՝ նոր սոցիալական ցանցերից, որոնք զգալի հետաքրքրություն են առաջացնում երիտասարդների շրջանում: Հրապարակված ներքին փաստաթղթերը ցույց են տալիս, որ 2000 թվականից հետո ծնված ավելի ու ավելի շատ մարդ հետաքրքրություն չի ցուցաբեում Facebook-ի նկատմամբ։ Լսարանի կայունացումը, իսկ երկարաժամկետ հեռանկարում՝ անկումը նշանակում է գովազդից ստացվող եկամուտների նվազում։
Գովազդային բիզնեսին՝ սոցիալական մեդիայի դրամայնացման հիմնական աղբյուրին հարվածում են նաև Apple-ի նորամուծությունները՝ կապված իր սարքերում տեղադրված հավելվածների միջոցով օգտատերերի անձնական տվյալների հավաքագրման հետ: Այժմ Apple-ի սմարթֆոններն ու պլանշետները զգուշացնում են օգտատերերին, որ հավելվածը «հետևում է» իր գործունեությանը և տվյալներ է հավաքում դրա մասին, և առաջարկում են սահմանափակել այդ հնարավորությունը։ Հավաքագրվող տվյալների ծավալների նվազեցումը նշանակում է ավելի քիչ ճշգրիտ նպատակային գովազդ և դրանից ստացվող եկամուտների կրճատում։
Այս դժվարին իրավիճակում Facebook-ին ևս մեկ հարված հասցրեց հոկտեմբերի 4-ին ընկերության աշխատանքի ամենամեծ խափանումը, երբ մոտ վեց ժամով անջատվեցին ոչ միայն նրա բոլոր սոցիալական ցանցերն, այլև ներքին համակարգերը։ Արդյունքում, սերվերներին հասնելու և դրանք ձեռքով վերագործարկելու համար աշխատակիցները ստիպված եղան կիրառել էլետրասղոցներ, քանի որ այլ կերպ հնարավոր չէր բացել բլոկավորված էլեկտրոնային կողպեքները:
Այնուամենայնիվ, Facebook-ը կրկին ավելի ուժեղ գտնվեց, քան ակնկալում էին թերահավատները: Հոկտեմբերի 25-ին ընկերությունը ներկայացրել է եռամսյակային հասույթի տվյալները։ Ընթացիկ տարվա երրորդ եռամսյակում այն աճել է 35%-ով 2020թ.-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ և կազմել 29 մլրդ դոլար: Այնուամենայնիվ, ներդրողները ակնկալում էին, որ եկամուտը կկազմի առնվազն 29,58 մլրդ դոլար: Եվ միայն դրանից հետո՝ հաջորդ առևտրային օրը Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայում ընկերության բաժնետոմսերն էժանացան գրեթե 4%-ով։
Փոփոխություններ
Վերհիշյալ խնդիրների ֆոնին ընկերության ռեբրենդինգի մասին հայտարարությունը՝ նախկինում լրատվամիջոցներում մեկնաբանություններ տված փորձագետների կարծիքով, այս իրավիճակից տրամաբանական ելք է թվում։ Որոշումը թույլ կտա զգալիորեն հեռանալ նախկին անվանումից, որն այժմ ասոցացվում է չափազանց շատ բացասական պահերի հետ, նշում են փորձագետները։ Արդյունքում, հնարավոր է, որ ուշադրությունը սոցցանցի ժողովրդականության կորստից անցնի ընկերության գործունեության նոր ոլորտների վրա, որոնց մասին արդեն խոսել է Ցուկերբերգը․ վիրտուալ իրականության տեխնոլոգիաների, սեփական առևտրային հարթակների, ինչպես նաև ցանցում կապի համար պերիֆերիկ սարքերի զարգացում։