Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը Ուկրաինայում հայտնաբերել է կենսաբանական լաբորատորիաներ, որոնք աշխատել են ԱՄՆ-ի համար։ Գերատեսչությունը վստահ է, որ դրանց գործունեությունն արագորեն դադարեցվել է, հուսալով խանգարել փորձագետներին հաստատել, որ Կիևը և Վաշինգտոնը խախտել են Կենսաբանական և թունավոր զենքերի արգելման մասին կոնվենցիան: Մոսկվան և Պեկինը բազմիցս կոչ են արել ամերիկացիներին միանալ մանրէաբանական սպառնալիքները վերահսկելու միջազգային փաստաթղթին, սակայն Սպիտակ տունն այդպես էլ չհամաձայնեց։
Սահմանին
«Ուկրաինայի տարածքում ստեղծվել է ցանց, որը ներառում է ավելի քան 30 կենսաբանական լաբորատորիա, որոնք կարելի է բաժանել հետազոտականի և սանիտարահամաճարակայինի»,- հայտարարել է ճեպազրույցի ընթացքում ՌԴ ԶՈւ ճառագայթային, քիմիական և կենսաբանական պաշտպանության զորքերի պետ Իգոր Կիրիլովը։ Նրա խոսքով՝ Լվովում, Խարկովում և Պոլտավայում գտնվող այս օբյեկտները աշխատել են վտանգավոր վարակների հարուցիչների հետ «ԱՄՆ-ի գլխավորած ռազմական կենսաբանական ծրագրի շրջանակներում»։
Պատվիրատուն ԱՄՆ ՊՆ ռազմական սպառնալիքների նվազեցման գրասենյակն է (DTRA): Նախագծին մասնակցել է Պենտագոնի հետ կապակցված Black and Veatch ընկերությունը։ Կիրիլովը նշել է, որ Լվովում զբաղվել են ժանտախտի, սիբիրախտի և բրուցելյոզի հարուցիչներով, Խարկովում և Պոլտավայում՝ դիֆթերիայով, սալմոնելոզով և դիզենտերիայով։
Այս մասին հայտարարել է նաև ՌԴ ՊՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ, գեներալ-մայոր Իգոր Կոնաշենկովը։ Ռուսաստանն իր տրամադրության տակ ունի համապատասխան փաստաթղթերը։ Գերատեսչությունը պարզաբանել է, որ կենսալաբորատորիաները հապճեպ փակվել են, քանի որ Պենտագոնը մտավախություն ունի, որ «ռուս փորձագետները կհաստատեն Ուկրաինայի և Միացյալ Նահանգների կողմից Կենսաբանական և թունավոր զենքերի արգելման մասին կոնվենցիայի խախտումը»:
ՊՆ-ից նշել են, որ կենսալաբորատորիաների գործունեությունը հանգեցրել է հատկապես վտանգավոր վարակների դեպքերի անվերահսկելի աճի, ինչն արձանագրվում է ակսած 2014 թվականից։ Աճել են դիֆթերիայի, կարմրախտի, տուբերկուլյոզի, կարմրուկի դեպքերը։ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) Ուկրաինան ներառել է պոլիոմելիտի բռնկման բարձր ռիսկ ունեցող երկրների ցանկում։
Ռուսաստանն ու Չինաստանը մտահոգված են
Մոսկվային և Պեկինին վաղուց է անհանգստացնում ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների ռազմակենսաբանական ակտիվությունը։ Փետրվարի սկզբին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հանդիպել է Չինաստանի առաջնորդ Սի Ցզինպինի հետ։ Պետությունների ղեկավարները համատեղ հայտարարություն են ստորագրել նոր դարաշրջան մտնող միջազգային հարաբերությունների և համաշխարհային կայուն զարգացման վերաբերյալ։ Մասնավորապես, նրանք հաստատել են, որ «Մանրէաբանական (կենսաբանական) և թունավորող նյութեր պարունակող զենքի մշակման, արտադրության և պահեստավորման արգելման և դրա ոչնչացման մասին կոնվենցիան (BTWC) էական նշանակություն ունի որպես միջազգային խաղաղության և անվտանգության հենասյուն»։
«Կողմերը կոչ են անում ԱՄՆ-ին և նրա դաշնակիցներին գործել բաց, թափանցիկ և պատասխանատու՝ պատշաճ կերպով զեկուցելով արտերկրում և իրենց ազգային տարածքում իրականացվող իրենց ռազմական կենսաբանական գործունեության մասին»,- ասվում է փաստաթղթում։
Չինացի և ռուս փորձագետներն ու քաղաքական գործիչներն, այդ թվում՝ Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս, Ռուսաստանի վաստակավոր բժիշկ Գենադի Օնիշչենկոն, բազմիցս հիշեցրել են Վաշինգտոնի արտաքին ռազմական կենսաբանական գործունեությունը վերահսկելու անհրաժեշտության մասին։
«Երկու առաջնորդների հայտարարության մեջ հատուկ ուշադրութուն է դարձվել միջուկային, քիմիական և զանգվածային ոչնչացման անվերահսկելի զենք հանդիսացող կենսաբանական սպառնալիքի վրա, որը կրկին առաջին պլան է վերադարձել։ Ռուսաստանն ու Չինաստանը ընդգծում են Կոնվենցիայի հեղինակությունն ու արդյունավետությունը պահպանելու իրենց վճռականությունը»,- նշել է գիտնականը։
2001 թվականին Միացյալ Նահանգները միակողմանիորեն դուրս եկան BTWC-ի լրացուցիչ արձանագրության մշակման շուրջ բանակցություններից, ըստ որի անկախ մարմինը՝ Տեխնիկական քարտուղարությունը, պետք է վերահսկեր բոլոր երկրների մանրէաբանական գործունեությունը:
«Դա տեղի ունեցավ այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ-ի զինված ուժերը սեփական տարածքում օգտագործեցին սիբիրյան խոցի շտամի Ames strain մարտական կենսաբանական ռեցեպտուրան, որը դիմացկուն է բոլոր հակաբիոտիկների նկատմամբ և ենթակա չէ բուժման: Այնուհետև Միացյալ Նահանգները հայտարարեցին, որ իրենք իբր ահաբեկիչների հարձակման են ենթարկվել և հրաժարվեցին իրենց մանրէաբանական հետազոտությունների միջազգային վերահսկողությունից»,- նշել է ՌԴ ԳԱ ակադեմիկոսը։
Կենսաբանական և թունավորող նյութեր պարունակող զենքերի մշակման, արտադրության և պահեստավորման արգելման մասին կոնվենցիան հաստատվել է 1972 թ. Դա իր տեսակի մեջ միակ միջազգային փաստաթուղթն է։