Միջազգային ճգնաժամային խմբի Հարավային Կովկասի հարցերով ավագ վերլուծաբան Օլեսյա Վարդանյանը Մոսկվայի միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի Միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող, International Analytics ամսագրի գլխավոր խմբագիր Սերգեյ Մարկեդոնովի հետ զրույցում, իր փորձագիտական կարծիքն է հայտնել ղարաբաղյան 44-օրյա պատերազմից հետո կովկասյան տարածաշրջանում տեղի ունեցած փոփոխությունների և Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հակամարտության մասին։
Փոփոխություններ տարածաշրջանում և ինչ պետք է անի ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը
Մարկեդոնովը հարցրել է՝ կարելի՞ է ասել, որ ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմն արմատապես փոխել է կովկասյան տարածաշրջանը, թե՞ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վերաբերյալ Միջազգային ճգնաժամային խմբի 2019 թվականի զեկույցում ներառված գնահատականներն ու կանխատեսումները չափազանցված են, իսկ փոփոխությունները՝ ոչ։ չափազանց կարդինալ և արմատական:
«Այն ժամանակ բավականին տագնապալի կանխատեսումներ հնչեցին, թեև թվում էր, թե հակամարտությունը որոշակի սառեցման փուլում է։ Իրադարձությունների հետագա զարգացումը ցույց տվեց ձեր իրավացիությունն»,- ասել է նա:
Վարդանյանը նշել է, որ Միջազգային ճգնաժամային խմբի վերլուծաբաններն իրենց 2019 թվականի զեկույցում իրավացի էին նրանում, որ բանակցային գործընթացի փակուղին բերում է տեղում ավելի մեծ ապակայունացման։
«Համավարակը մեր տարածաշրջանում նույնպես մեծապես կանխորոշեց համաշխարհային տերությունների թույլ մասնակցությունը տեղի ունեցած պատերազմը կանխելու հնարավոր փորձերին», - ասել է նա։
Ինչ վերաբերում է խորքային փոփոխություններին, վերլուծաբանը նշել է, որ անշուշտ, տեղի է ունեցել փոփոխություն. «Ադրբեջանն այժմ վերահսկում է հակամարտության գոտու շատ ավելի մեծ մասը, քան 2020 թվականի պատերազմից առաջ»։
«Երկրորդ շատ կարևոր փոփոխությունն այն է, որ այժմ մենք վերջապես խաղաղապահ առաքելություն ունենք տեղում: Այժմ այն ներկայացված է միայն ռուսական ռազմական կոնտինգենտով»,- պարզաբանել է նա։
Միաժամանակ Վարդանյանը նշել է, որ բանակցային գործընթացի հետ կապված խնդիրները պահպանվում են, և միգուցե ավելի են լրջացել։
Առաջին հերթին, ըստ նրա, դա վերաբերում է Երևանի և Բաքվի միջև երկխոսությունը վերսկսելու անհրաժեշտությանը, թեկուզ ամենակարևոր հետպատերազմական խնդիրները լուծելու համար, «ինչը, ցավոք, տեղի չի ունենում»։
«Եվ, իհարկե, հարց է առաջանում՝ ի՞նչ պետք է անի ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, ինչպես առաջ գնալ, կոնկրետ ինչ և ինչպես քննարկել։ Եվ այս առումով մնում է նույն հարցը. մենք կշարունակե՞նք փնտրել ինչ-որ մեծ բանաձև, որը, ինչպես ոմանք ենթադրում են, հրաշքով կլուծի այս ամբողջ հակամարտությունը, թե՞ դեռ արժե հետևողականորեն և մեծ ջանքեր կիրառեով փորձել ինչ-որ փոխադարձ կետեր գտնել և առնվազն կայունացնել հետպատերազմյան ստատուս քվոն, հետո գնալ փոխադարձ լուծումներ գտնելու ուղղությամբ»,- ասել է փորձագետը։