Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովը հանդիպումներ է անցկացնում Երևանում և մարզերում. Այս մասին հինգշաբթի կառավարությունում ճեպազրույցի ժամանակ ասաց Հայաստանի արդարադատության նախարար Կարեն Անդրեասյանը։
«Կարող եմ հայտնել, որ սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովն ակտիվ աշխատում է մարզերում և Երևանում, տարբեր հանդիպումներ է ունենում, հանձնաժողովի հինգ անդամները կխմբավորեն բոլոր խնդիրներն ու լուծումները, իսկ սեպտեմբերին կսկսեն դրանք ներկայացնել բոլորիս ուղիղ եթերում։ Առանձին-առանձին կանդրադառնանք բոլոր խնդիրներին»,- ասաց Անդրեասյանը։
Միաժամանակ նախարարը ձեռնպահ մնաց այդ աշխատանքների կատարման ստույգ ժամկետները նշելուց։
Հայաստանում ձևավորվել է սահմանադրական բարեփոխումների Խորհուրդ և Մասնագիտական հանձնաժողով, և մինչև տարեվերջ պետք է ներկայացվի սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի նախագիծը։
Սահմանադրության բարեփոխման հանրաքվեներ
Երկրի Հիմնական օրենքի բարեփոխումների հանրաքվեներ անցկացվել են երեք անգամ։ 2003-ի առաջին փորձը ձախողվեց, և երկու տարի անց մի շարք փոփոխություններից հետո բարեփոխմանը «կողմ» քվեարկեց բնակչության 94,5%-ը։ Այն ժամանակ Հիմնական օրենքում կատարված փոփոխություններով նախատեսվում էր, մասնավորապես, հանրապետության նախագահի լիազորությունների մի մասը փոխանցում պետական այլ մարմիններին։ Փոփոխություններով մեծացվեց Ազգային ժողովի՝ Հայաստանի խորհրդարանի դերը։
2015 թվականի դեկտեմբերին կայացած հանրաքվեի արդյունքում Հայաստանում ընդունվեց նոր Սահմանադրություն, ըստ որի երկիրը, ներկայիս կիսանախագահականից անցավ խորհրդարանական կառավարման՝ պետության ղեկավարի լիազորությունների սահմանափակմամբ։
Օրենսդրական փոփոխություններ
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը իշխանության գալուց հետո հայտարարեց, որ երկրի Հիմնական օրենքը չի համապատասխանում Հայաստանի քաղաքացու տեսլականին և երկրի պետական համակարգին։
2020 թվականի սկզբին իշխանությունները հայտարարեցին Սահմանադրության փոփոխությունների վերաբերյալ նոր հանրաքվե անցկացնելու մտադրության մասին (ակնկալվող ամսաթիվը 2020 թվականի ապրիլի 5-ն էր), սակայն այն ստիպված եղան անորոշ ժամանակով հետաձգել կորոնավիրուսային համաճարակի պատճառով։ Այնուհետև որոշվեց այս փոփոխություններն անցկացնել խորհրդարանով։
Հայաստանի Ազգային ժողովը հունիսի 22-ին ընդունեց Սահմանադրության փոփոխության նախագիծը, որով լուծարվում է Սահմանադրական դատարանը։ Այսպես, Սահմանադրության 213-րդ հոդվածի նոր խմբագրությամբ դադարեցվում են Սահմանադրական դատարանի այն դատավորների լիազորությունները, ովքեր պաշտոնավարել են ընդհանուր առմամբ ավելի քան 12 տարի։ Մնացած դատավորները շարունակում են աշխատել մինչև այս ժամկետի ավարտը։ ՍԴ նոր նախագահն ընտրվում է 6 տարի ժամկետով՝ այս փոփոխություններից հետո դատավորների թափուր պաշտոնները լրացնելուց հետո։
Քանի որ ընդունված նախագիծն ուղղակիորեն վերաբերում է Սահմանադրական դատարանին, պատգամավորները դեմ քվեարկեցին այս փաստաթղթի սահմանադրականությունը որոշելու նպատակով ՍԴ քննարկմանն ուղարկելուն։
2020 թվականի հունիսի 23-ին Հայաստանի Հանրապետության այն ժամանակվա նախագահ Արմեն Սարգսյանը ստորագրեց մի շարք սահմանադրական օրենքներում, այդ թվում՝ «Հանրաքվեի մասին», «Ազգային ժողովի կանոնակարգի մասին» , «Սահմանադրական դատարանի մասին» փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքների փաթեթը։
Ընդ որում, ԱԺ կանոնակարգի մասին օրենքում ստորագրված փոփոխությունների համաձայն՝ այսուհետ սահմանադրական փոփոխություններն ընդունելիս նախագահի ստորագրությունն այլևս չի պահանջվի։
Ավելի ուշ՝ հունիսի 30-ին, Հայաստանի խորհրդարանը փոփոխություններ ընդունեց «Սահմանադրական դատարանի մասին» և «Պաշտոնատար անձանց գործունեության, ծառայությունների և սոցիալական երաշխիքների ապահովման մասին» օրենքներում։ Մասնավորապես, ըստ լրացումների, փոխվելու է Սահմանադրական դատարանի դատավորի թափուր պաշտոնի համար թեկնածուների առաջադրման կարգը․ թեկնածությունները կառաջարկի նախ կառավարությունը, ապա՝ Դատավորների խորհուրդը։