Բավ է պառակտվել
17-01-2023 09:53

Պատերազմի շեմին առանց դաշնակիցների. փորձագետները խոսել են Հայաստանի և Արցախի ապագայի մասին

Հարավային Կովկասում գործընթացները միշտ էլ բարդ են եղել էթնիկ հակամարտությունների և հակասությունների խճճվածության պատճառով։ 44-օրյա պատերազմից հետո տարածաշրջանում պահպանվում է բարձր լարվածություն, ինչի պատճառով Հայաստանի և Արցախի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունները մշտապես գտնվում են ուշադրության կենտրոնում։

Միաժամանակ Հայաստանի շարքային բնակիչներն ու մեկ ամսից ավելի շրջափակման մեջ գտնվող արցախցիները տարակուսում են․ ի՞նչ է լինելու հետո։

Երկուշաբթի օրը Երևանում տեղի ունեցավ «Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի կողմից կազմակերպված «Ինչպե՞ս պահել Արցախը հայկական» թեմայով քննարկում, որի ընթացքում փորձագետները ուրվագծեցին, թե ինչպես են տեսնում Հայաստանի, Արցախի և, համապատասխանաբար, ողջ Հարավային Կովկասի մոտ ապագան։

Սահմանափակ ռեսուրսներ

«Ներկայիս ռեսուրսներով Հայաստանն ու Արցախը կենսունակ չեն, տարածաշրջանում մրցակից չեն, չեն կարող լուծել մեր ժողովրդի անվտանգության խնդիրներն»,- ասաց քաղաքագետ, «Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանը։

Նա նշեց, որ պետք է պատրաստվել պատերազմի, բայց ոչ թե պաշտպանողական, այլ կորցրած հողերը վերադարձնելու համար։

«Որպեսզի կարողանանք կրկին պաշտպանել մեր շահերը, հակառակորդներով լի տարածաշրջանում համագործակցել այլ երկրների հետ, մեզ պատերազմ և հաղթանակ է պետք, մեր ժողովուրդին պետք է պատրաստել դրան»,- ասաց նա։

Մելիք-Շահնազարյանը նաև նշեց, որ անհրաժեշտ է հրաժարվել ի հայտ եկած խնդիրների մասնակի լուծումից, և օրինակ բերեց Արցախի շրջափակումը, նշելով, որ եթե Լաչինի միջանցքը զիջումների միջոցով ապաշրջափակվի՝ լավ կլինի փակ մնա։

«Հակառակ դեպքում հակառակորդը կամրագրի հաջողությունը և պարբերաբար կդիմի նման քայլերի»,- ասաց քաղաքագետը։

Սպառնալիքներ Սյունիքի համար

«Միջազգային և տարածաշրջանային բոլոր ինդիկատորները ցույց են տալիս, որ այսպես կոչված «Հայկական խաչմերուկը»՝ Սյունիքը, դառնալու է լուրջ բանակցությունների և պատերազմի առարկա»,- ասաց Genesis Armenia վերլուծական կենտրոնի հիմնադիր տնօրեն, քաղաքական գիտությունների թեկնածու Աբրահամ Գասպարյանը։

Նրա խոսքով, որպեսզի հասկանանք՝ պատերազմ կլինի, թե ոչ, «պետք է մի փոքր ընդլայնել մեր մտահորիզոնը և տեսնել, թե ինչ են մտածում այս ամենի մասին հարևան երկրները»։

Մասնավորապես, նա հորդորեց դիտարկել Թուրքիայի առաջիկա 30 տարվա զարգացման ռազմավարությունը և Ադրբեջանի դիրքորոշումը։

Վճռական պատերազմ

«Որքան էլ ասենք, որ խաղաղությունն ավելի լավ է, քան պատերազմը, իրականությունը չի փոխվի, դա այդպիսին է, և մեր հետագա քայլերը կախված են դրա ընդունումից. ուզենք, թե չուզենք, բայց Հայաստանն ու Արցախը կանգնած են ամենավճռական, ամենամեծ պատերազմի առջև»,- ասաց քաղաքական վերլուծաբան Արման Աբովյանը։

Նա նշեց, որ խոշոր գիտահետազոտական ​​կենտրոններն արդեն ուսումնասիրում են ոչ այնքան պատերազմի հավանականությունը, որքան դրա հետևանքները։

«Այդ ուսումնասիրությունները 90 տոկոսով կապված են հայկական տարածքների հետ, ես սա խուճապ սերմանելու համար չեմ ասում, քանի դեռ իրականությունը չընդունվի, որոշումներ չեն լինի»,- ասաց փորձագետը։

Նա նշեց, որ 2020 և 2021 թվականներին փորձագետները զգուշացրել են, որ ռազմական գործողություններ են լինելու, բայց այն ժամանակ նրանց խուճապարար կոչեցին։

«Դրանից հետո եղան Վարդենիսի հրետակոծությունը, հետո Ջերմուկի հրետակոծությունը, ուղղակի ուզում եմ հարցնել․ ի՞նչն է խանգարում Ադրբեջանին հրթիռներով հարվածել Երևանին, ի՞նչն է խանգարելու Ադրբեջանին այս կամ այն ​​պատճառով լայնամասշտաբ պատերազմ սկսել»,- ասաց Աբովյանը։ .

Նրա խոսքով, Հայաստանի շանսերը կախված են նրանից, թե նա կկարողանա՞ դուրս գալ հոգեբանական գերությունից և ընդունել իրականությունը։

Խաղաղության միակողմանի դարաշրջան

«Երբ խոսքը վերաբերում է Հայաստանի կամ Արցախի անվտանգության խնդիրներին, մեր դիվանագետներն ասում են, որ իրենց առաջնահերթությունը «խաղաղության դարաշրջան» բացելն է։ Զարմանալի ոչինչ չկա, քանի որ նման մեսիջները գալիս են Երևանից, և դիվանագետներն իրենց տեղակայման երկրներում այդ գաղափարն են քարոզում։ Կարծում եմ, որ դա է մեր անվտանգության հիմնական սպառնալիքն»,- ասաց Ամերիկյան հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Սուրեն Սարգսյանը։

Նա նշեց, որ նման պայմաններում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դիվանագետների՝ ինչպես ողբերգական իրադարձություններին նվիրված միջոցառումներին, այնպես էլ Արցախի ապագայի վերաբերյալ քննարկումներին մասնակցելուց հրաժարվելու հարցը ամբողջությամբ հանվել է օրակարգից։

«Այսինքն՝ արտաքին քաղաքականության օրակարգն ամբողջությամբ փոխվել է և պտտվում է մեկ գաղափարի՝ «խաղաղության դարաշրջանի» շուրջ։ Հետաքրքիր է, որ այս գաղափարը միակողմանի է։ Ակնհայտ է, որ դու չես կարող բարեկամություն անել, խաղաղ ապրել մեկի հետ, ով ցանկանում է։ հարձակվեք քո վրա, ոչ ոք չի հարցնի, թե ուզում ես խաղաղ ապրել։ Ակնհայտ է, որ նման օրակարգերով մենք չենք կարող առաջ գնալ»,- ասաց քաղաքագետը։